Zincir Bakımı

[TOSHI]

zincirler
Son yıllarda oldukça yaygınlaşan O-RİNG’li zincirlerin diğer zincirlerden farkı nedir?
*Öncelikle o-ring’li zincirler eski zincirlere oranla daha geniştirler. Geniş olmasının sebebi, bu zincirlerin
baklalarını birbirine bağlayan pimlerin her iki ucunda da keçe (o-ring) bulunmasıdır.Bu keçeler fabrikada üretim
sırasında konulmuş olan lityum bazlı gres yağını tutmaya yararlar.Bu sayede pim ve baklaların çalıştığı yatak
diyebileceğimiz bölgenin yağlanmasını sağlarlar.O-ring' li zincirler diğer zincirler kadar yağlamaya gereksinim
duymazlar.
O-ring’li zincirlere nasıl bir bakım uygulanmalıdır?
*Ama daha özenli olarak bu tip zincirler temiz tutulmalı, keçelerin (o-ring) bulunduğu bölgelerin toz, kir ve
oksitten olabildiğince uzak tutularak fabrikasyon yağın ve bunun sağladığı yağlamanın zarar görmemesini
sağlamalıyız.Düzenli olarak yağlamak havadaki nemden oluşabilecek korozyon ve oksidasyonu da önleyecektir.
Eski tip zincirlerde o-ring bulunmadığı için pim ve bakla arasındaki yataklarda yağ yoktur ve buraya toz ve
zararlı maddeler kolayca gireceklerinden daha fazla bakıma ve yağlamaya gereksinim duyarlar. Zincirin çeşidi
ne olursa olsun yağlamadan önce mutlaka temizlemek gerekmektedir. Temizlemeden yağlamaya çalışmak mevcut olan
kir ve tozu zincire iyice yapıştırmaktan başka bir işe yaramayacaktır.
Ne sıklıkta bakım yapılmalıdır?
Duruma göre değişmekle beraber, ortalama 500 km.’de zincirinizi kontrol etmeniz gerekir. Eğer tozlu ve yağışlı
bir havada yolculuk yapıyorsak 500 km.’de bir, ama otobanda yolculuk yapıyorsak günün sonunda bir göz atmak
yeterli olacaktır. Uzun yolculuklarda temizlik ve yağlama için gerekli olacak malzemeleri yanımıza almakta fayda
var.Bir çok üretici zincirleri kerosen / gazyağı ile temizlemenizi önermektedir.Zinciri solvent, benzin, mazot,
basınçlı su ya da hava ile temizlememelisiniz.Yüksek basınçlı su-hava kullanarak temizlemeye çalışmak tozu zincirin
çalışan aksamlarının içine doldurur. Solvent türü çözücüler de o-ringlere zarar verecektir.

Piyasada bulabileceğiniz ve o-ringler zarar vermeyen aerosol zincir yağlarını (bunların bazıları temizleyicidir)
kullanabilirsiniz.Aynı zamanda zincir temizlemek için özel olarak üretilmiş çeşitli ekipmanları da
kullanabilirsiniz. Yağlamada SAE 80-90 gibi kalın yağlar da kullanılabilir.Piyasada bulunan zincir spreyleri
silikon bazlı olup tutunma özelliği çok yüksek olduğundan yüksek süratlerde zincirden akmayacağı için bu tip
ürünleri seçmenizde fayda var.

Eski tip (o-ringsiz) zincirlere bakım nasıl yapılır?
Bakım açısından o-ringli zincirlerden bir farkı yoktur. Ancak bu zincirlerin bakımı daha o-ringli zincirlere
oranla daha sık yapılmalıdır.

Eski tip zincirimizin yerine o-ringli zincir takabilir miyiz?

Elbette. Yalnız daha önce belirtildiği gibi o-ringli zincirler daha geniştir. Zinciri değiştirirken bu zincire
göre olan “daha geniş dişlilerden” de takmak gereklidir. Bu da bazen sorunlara sebebiyet verebilir. Örneğin
arka maşa, zincir muhafazası ya da ön dişli muhafazasında bu kalın zincir ve dişliyi takabilmeniz için yeterli
alanın / boşluğun olmaması gibi. Böyle bir şey söz konusu değilse değiştirmekte hiçbir sorun yoktur.

Temizleme ve yağlamadan önce / sonra herhangi bir şey yapmak gerekir mi?
Artık zorunlu olmadıkça zinciri temizlemek için gaz vs. gibi klasik yöntemlere gerek yoktur. Solvent içermeyen
gerek sprey şeklinde, gerekse mekanik temizleyiciler tercih edilmelidir.Zincire bakım yapmadan önce belli bir
ısıda olmasını sağlamakta fayda vardır. Yağlamaya başlamadan önce 5-10 dakika zinciri çalıştırarak biraz ısıtmak
zincirin üzerinde bulunan nemden kurtulmanızı sağlayacaktır.
Zincir yağlanırken, zincirin iç tarafından yani dişliye temas ettiği yüzeyinden yağlanması gerekir. Böylece yağın
çalışan / aşınan yüzeylere yayılmasını sağlamış oluruz. Yağlarken arka jant ile zincir arasına gazete, mukavva
gibi koruyucu amaçlı bir şey koymak arka jant ve lastiği yağlanmaktan koruyacaktır.

Zincirin aşınmasını ne sıklıkta kontrol etmeli?

Zincire bakım yaptığımız her seferde aşınma durumuna da göz atmakta fayda vardır. Zincirde korozyon olup
olmadığını, pimlerin üzerinde çalışan yüzüklerdeki aşınma derecesini her bakım sırasında kontrol etmemiz
gerekmektedir.

Zincirin değişmesi gerektiğini nasıl anlarım?

Zincirin aşındığını ve değişmesi gerektiğini anlamak oldukça kolaydır. Zinciriniz orijinal uzunluğunun %1 oranında
uzamışsa, motorunuzdaki zincir ayar vidası artık sonuna dayanmışsa, ya da zincir bir yerde geriyor bir yerde
boşalıyorsa maalesef yeni zincir almak zamanı gelmiştir. Sert kullanım uzamayı çabuklaştırır. Eğer uzama çok kısa
bir sürede ve aşırı oluyorsa arka amortisörü, arka maşa bilyelerini kontrol etmekte fayda vardır.

Dişlilerde aşınma nasıl olur?

Doğal olarak ön ve arka dişliler de aşınırlar. Gerçi zincir yağları dişlileri de aşınmaya karşı korur ama dişlinin
de bir ömrü vardır. Aşınmış bir dişlide dişler ve dişlinin zincire temas ettiği noktalarda gözle görülür bir aşınma
ve çalışma izi vardır.Bu aşınmadan ötürü dişli ile zincir arasında boşluk oluşur.Birbirlerine birebir oturmazlar.
Bu durumda zincirin dişliden atması söz konusudur.

Eğer yeni bir zinciri aşınmış ve kullanılmış dişlilere takacak olursak, alenen parayı sokağa atmış oluruz.Çünkü
bu durumda zincirin ömrü yarı yarıya azalacaktır. Kullanılmış bir dişlide ne de olsa bir aşınma söz konusudur, bu
durumdaki bir dişli de takılan yeni zinciri çok çabuk aşındıracaktır.Eğer dişlinizin sadece bir yüzeyinde aşınma
ya da zincirin iç yüzünün sadece bir tarafında aşınma olması zincir ve dişlinin doğrusal olarak düz olmadığını
gösterir ki derhal düzeltilmelidir.Unutulmamalıdır ki her iki dişliyi de zincir gibi belli aralıklarla kontrol
etmelisiniz ve yenilemeyi zincir dişli takım olarak yapmalısınız.

Dişli-zincirin düz hizada olduğu nasıl kontrol edilir?

Bunun en basit yolu motorun arkasından gözle kontrol etmektir.Motoru ana sehpaya / sehpaya alarak çalıştırdığımızda
lastiğimiz yalpa yapıyorsa, ya da ayar vidalarımızı kontrol ettiğimizde biri diğerinden daha içeride ise aynı hizada
değildir.Bunun derhal düzeltilmesi gerekir yoksa zincirimiz en kısa sürede aşınacaktır.

530-532 olarak belirtilen zincir ölçüsü neyi ifade eder?

Zincirin uzunluk ve genişliğini gösteren bir sayı daha doğrusu ölçü sistemidir. 5 sayısı 5/8 inç’i, yani bir pimin
merkezinden diğer pimin merkezine olan mesafeyi ifade eder.30 ya da 32 sayısı ise zincirde kullanılan pimlerin
sayısını ifade eder.Yani 530 zincir 532 zincirden daha dardır. Ama bu değer (30-32) ölçülebilir bir değer değil
aynı elbise bedeni gibi bir ölçüdür.

630 o-ringli zinciri daha küçük ölçüde olan 530 bir zincirle değişebilir mi?

Evet ama her iki dişlinizi de bu ölçüye uygun olarak değiştirmeniz gerekecektir. Daha küçük ölçüde bir zincir takmak
hafifliği, bu da güç kazanımını sağlar. Ama takacağınız zincirin stok yani üreticinin kullandığı zincirle aynı
dayanıklılığı gösteren kalitede olmasına dikkat etmeniz gerekir. Yani 530 zincir takacaksanız şunu bilmelisiniz ki
her 530 zincir aynı kalite ve özellikte olamaz.

Sert vites değiştirmeler zincir ve dişlilere zarar verir mi?

Normalde sürat değişimleri sırasında, her iki dişli zincirin alt ve üst noktalarında gerilme ve gevşemeye sebep
olur. Zincirin aşırı oynaması bu efekti artırır. Yani düzgün ayarlanmış bir zincirde bu darbeler en az oranda
yaşanır.Sert vites değiştirmeler, ani ve sert gaz vermeler zincir ve dişlilerde aşırı aşınmaya sebep olurlar.
Bunlardan ne kadar kaçınırsak zincirin ömrünü o kadar uzatırız.

Zincirin uygun gerginlik ayarı nedir?

Bu ölçüyü genellikle kullanıcı kılavuzlarında ya da arka maşada bulabilirsiniz. Ve bu ölçü motordan motora
değişmektedir. Ama ortalama ölçü olarak şu verilebilir: Motor boşta iken zincir durduğu noktadan yukarı veya
aşağı 1.5 cm. civarında oynayacak gerginlikte olmalıdır. En iyi kıstas hareket halindeyken motora gaz verip
bıraktığınızda ne kadar az vuruntu hissediyor ya da ne kadar “yumuşak” bir his uyanıyorsa zincir ayarınız
o kadar iyi demektir. Unutmayın ki zincir sesi zincirin bol olduğuna en iyi işarettir.

Eksiz (sonsuz) ve kilitli zincir ne demektir?

İsminden de anlaşılacağı gibi (aşağı yukarı tüm motosikletlerde fabrikasyon takılı olan) bu zincirlerde başlangıç
ve bitiş gibi ek yeri yoktur. Oysa kilitli zincirlerde takılan ve çıkarılabilen kilit görevi gören bakla ve ek
yeri vardır. Sonsuz zincirlerde ek / bağlantı söz konusu olmadığı için daha güvenilirdirler. Spor amaçlı,
zorlayıcı kullanımlar için sonsuz zincirleri seçmek yerinde olacaktır.Bu zincirlerin sökülüp takılabilmesi için
arka maşanın sökülmesi gerekmektedir.
Kilitli zincir kullanırken şunlara dikkat etmekte fayda vardır. Bağlantıda kullanılan klipsin kapalı ucunun dönüş
yönüne doğru olmasına dikkat edilmelidir. Böylece yerinden çıkma olasılığını azaltırsınız. Zinciri temizledikten
sonra takılı olan klipsin üstüne biraz silikon sürmek yerinden çıkmasını zorlaştırıcı bir etkiye sebep olacaktır.

Perçinli zincir nedir?

Bu tip zincirler artık günümüzde en çok kullanılan çeşitlerdir.Çünkü bu zincirler kilitli zincir kadar kolay
takılmakta ama sonsuz zincirler kadar da güvenilirdirler.Bu zincirlerin bağlantısı, özel bağlantı piminin yerine
takıldıktan sonra kafasının ezilerek şişirilmesiyle yapılır.Böylece diğer pimlerden ayırt edilemez hale gelir.
Ama takılırken olduğu gibi sökülürken de bu iş için özel olarak tasarlanmış aletlere ihtiyaç vardır.

Bazı motorlarda (özellikle eskilerde) zincir gergisi var, bazılarında yok, neden?

Eski motorların arka amortisör oynama mesafesi bugünkülere oranla daha fazla olduğu için yani daha çok esnedikleri
için zincir gergisi kullanılmaktaydı. Ayrıca eski motorlarda çıkış dişlisi ile arka maşanın bağlantı noktası
arasındaki mesafe bugünkülere oranla daha uzun olduğu için zincir esneme payı daha fazladır. Oysa günümüzde
bu mesafe daha kısa olduğu için esneme de azdır ve zincir gergisi yoktur.

Zincir mi yoksa şaft mı daha iyidir?

Her ikisinin de avantajları ve dezavantajları vardır. Şaft daha az bakım gerektirir. Yağın içinde, tozdan kirden
uzak çalışır. Şaft zincire göre daha güvenli, daha az bakım isteyen yumuşak bir sürüş sağlar. Gerçi zincir
üreticileri yıllarca uğraşıp zincirleri de güvenilir hale getirdiler ama hala bakım ve dikkat istemekte. Ama
şafta oranla ucuz olduğu da bir gerçek. Ayrıca zincirler şaft gibi arka süspansiyonun çalışmasını olumsuz
etkilemezler ve ne de olsa güç kaybı şafta oranla çok daha azdır. Üstelik zincir şaft gibi motora ekstra bir
ağırlık eklememektedir.

Kayış (beltdrive) nasıldır?

Çalışma prensibi zincirle aynıdır.Zincire oranla daha sessizdir ve bakım istemez. Çabuk hızlanmalarda kopma,
aşırı ısınma ve deforme olma sorunlarından ötürü güçlü makinelerde kullanılmamaktadır.Bu nedenle akselerasyonu
daha düşük olan cruiser / chopper tipindeki motosiklet türlerinde tercih edilmektedir.


Paylaşım güzel olduğundan başlık sabitlenmiştir, TOSHI teşekkürler(devilcerkez)

[Sponsor Linkler]

[TATA]

Bilgiler çok yararlı olacak eminim. Zincir bakımı deyip geçmeyin bence çok önemlidir. Ben bunun cefasını çeken biri olarak iyi bilirim. 15.000 Km de zincirim içine verdi. Şu anda daha titiz davranmaya çalışıyorum. Ufak tiyolar bazen çok faydalı olabiliyor. Her zaman tamircinin kucağına oturmaktansa şu yazıyı bir kere okumak ve bilgi sahibi olmak bence en doğru olanıdır. Teşekkürler
_________________
Her yokuşun bir inişi - Her gidişin birde dönüşü vardır.
--------------------------------------------------
Ahmet UĞUR (riders)
BMW F 650 GS

[xl200]

Ustacim super olmus ellerine saglik sana bir soru sorayim bari,
yazdigin yazi fizibilite raporu gbi olmus ama super olmus
Xl 200 var bende ve alirken o-ring zincir oldugu yaziyordu.
Fakat motorda muazzam bir zincir sesi olusuyor.
bu o-ring li oldugu icinmidir yada nedir ben cozemedim,fakat arkadaslarimin boyle bir sorunu yok onlarin motorlari baska model.
Eger bu konuyla ilgili bir bilgin varsa bilgi alabilirmiyim.
Simdiden cok tesekkurler.

[okuryazar]

Aynı zincir sesi benim motorumda da var.XL200 zaten belirtmiş bizde olan motorlarda olduğunu.
_________________
İçimden şu zalim şüpheyi kaldır,
Ya sen gel, ya beni oraya aldır...
***
Şinasi Gönenç
BMW R 1200 GS

[xl200]

Valla hocam sonuna kadar okumadim kusura bakma.
tesekkur ederim ilgine
Sabirsizligima ver