Motokros Sürüş Teknikleri

[Alfa]

MOTORKROS TAKTİK VE TEKNİKLERİ

Resim 1:

1. Doğru dönüş her şeyden çok ağırlık yerleştirmektir.
2. Selede hafif yan oturun. Bu motorun dış tarafına ilave ağırlık koymaktır. Daha spesifik olarak dış pedala ki bu pedal motoru köşe içinde adeta kök saldırır. Dış dirsek, resimde sol dirsek, yukarıda tutulur ve motoru kontrolde tutup yönlendirme kolu olarak kullanılır.
3. Başım dönüş çıkışına dönük çünkü olabildiğince ileri bakmak önemli çünkü beden ve motor başınızın hareketlerini takip eder.
4. Sol el debriyaj üzerinde, parmaklar elcik üzerinde güç gerektiğinde düzgünce kavrama yaptıracak şekilde hazır.
5. Sağ el gazı çeviriyor çünkü dönüşün bu noktasında gaz verilir.
6. İç ayak pedal dışında hafifçe yerden yukarıda dengeye yardımcı ama asla yere koymayın. Mecbur kalmadıkça.


Resim 2:

1. Ne kadar üst viteste iseniz süspansiyonlar o kadar iyi çalışacaktır. Ağırlığı arkaya alın.
2. Dizlerinizle motoru sıkı tutun. Yanal hareketlerle baş etmeniz ve motor kontrolüne faydası olacaktır.
3. Ağırlığınız ayak ayalarınızda ve eklemlerde, parmaklar yukarı kıvrık.
4. Omuzlar bir hizada elcikleri sıkı tutarak dirençle baş edilir.
5. Parmak mutlaka debriyajda çünkü sürüş temponuzu tutturmak ve önü yukarıda tutmak için motora çabuk güç yüklemeleri yapmanız gerekecektir.
6. Başınız yukarıda bakışlar ileride olacak böylelikle yüzeysel engellere zamanında reaksiyon verebilirsiniz.
7. Son olarak ön çatal çok dalmasına izin vermeyin gidonun üzerinden uçabilirsiniz.



DEBRİYAJ ÇALIŞMA

Debriyajı ne kadar iyi kullandığınız motor kullanımında çok önemli bir unsurdur.

Merkezi pozisyonda dikilerek debriyaj, fren ve gaz kombinasyonunu kullanmayla başlayalım. Yürüme hızında küçük daireler içinde ayakta sürüş yapın. Bu esnada ayaklarınızı yere basmaktan kaçının. Bu çalışmada ustalaştığınızda daireleri küçültün ve daha küçültün. Ta ki gidon tam dönük duruma gelinceye kadar. Buradan tam dönük gidonla sekiz çizme çalışmasına geçin. Yürüme hızında olabildiğince sabit kalmanız gereklidir. Bu debriyajdan maksimum faydalanmanızı sağlar.

Küçük bir çukur yada 30 cm lik bir yükselti bulun. Üzerinde rahatlıkla geçebileceğiniz bir şey olsun. Önce bu engelle normal yolla mücadele edin sonra engele yaklaşırken vitesi yükseltin. Tam yaklaştığınızda debriyajı seri olarak ama düzgün bir şekilde bırakın ve önü yeterince kaldıracak kadar gazı açın. Ustalaşınca da tersini yapın. Engele birinci vites de yavaş yaklaşın ve durma hızına yakın bir noktada debriyajı hızla bırakarak önü kaldırın.

Diğer bir debriyaj kontrolü çalışması da arka fren kullanılarak arkanın kaydırılması ve 90 derece dönüş yapılmasıdır. Bir işaret seçin ve o işarete kadar birinci viteste sürün, ağırlığınız tam ortada ayaktasınız, işarete ulaşınca debriyajı çekin ve 90 derecelik dönüşü gerçekleştirmek için arka freni kilitleyin. Motorun burnu istediğiniz hedefe dönünce debriyajı bırakın ve ayaklarınızı yere basmadan sürüşe devam edin. Debriyajı düzgün bir şekilde bırakmak önemlidir. Birden elciği salıvermeyin. Buna daha bir renk katmak istiyorsanız kaymadan sonra tekere kaldırın. Motorun anlık durma noktasına gelişine izin verin ve ön tekeri çekin. Bu traksiyon duygunuzu da geliştirecek bir çalışmadır. Aynı zamanda debriyaj ve gazı kullanma beceriniz ve dengeniz gelişecektir.

Daha ileri bir çalışma tekniği de düşük süratlerde teker yapmaktır. Yürüyüş hızında sürüş yaparken gaz ve debriyajı iyi kullanarak tekere kalkın ve motor denge noktasına ulaştığında arka freni kullanarak önü yere indirin. Bu yüzden sağ ayağınız daima arka fren pedalı üzerinde olmalıdır.


DÖNÜŞLERDE BACAĞIN KULLANILMASININ AMACI VE KURALLARI

İç taraftaki bacağın ileri çıkarılmasının amacı vücut ağırlığınızın öne aktarılması içindir. Bacak dönüş istikametini gösterir pozisyondayken sürücünün sele üzerindeki kalça pozisyonunu da gerekli yönde şekillendirir.

Kural 1: Bacağınızı direk olarak ileri doğru uzatınız. Bacağınızı motorunuzun merkezi hattına olabildiğince yakın tutunuz. Yana doğru açmayınız. Fazla yana doğru açmanız bacağınızın bir anda geri atılmasına sebep olabilir.

Kural 2: Ayağınızla yere dokunmayınız. Eğer ayağınız yere çarparsa bacağınızın motoru dengeleme etkisi ortadan kalkarak motoru üç ayakla dengelenen bir araç durumuna sokar. Motorun denge merkezini değiştirir.

Kural 3: Bacağınız takoz değildir. Daha çok ip cambazlarının elindeki uzun sırığın görevini yapmaktadır. Hiçbir şekilde ayağınıza yer üzerinde kayma yaptırılmamalıdır. Kaza ile yere çarparsa derhal kaldırarak yerden 10 cm yukarıda olacak şekilde tutunuz.

Kural 4: Diz ekleminiz tam açılmış durumda olmasın. Mutlaka biraz kırık vaziyette tutulmalıdır. Bu yerden bir darbe gelirse emebilmesi içindir. Ayrıca düşmeniz durumunda derhal bacağınızı geri çekebilmeniz için size gerekli esnekliği sağlayacaktır.

Kural 5: Dönüş biter bitmez uzattığınız bacağınızı derhal geri çekerek pedalın üzerin koyun. Geriye salınmasına yada herhangi bir sallanmaya izin vermeyiniz.

Kural 6: Dışa açtığınız bacağınızın motorunuzun arkasına çekilmesine asla izin vermeyiniz. Eğer bu bacağınızın motorun arkasına doğru çekiliyorsa kendi bacağınızın üzerinden geçme riski vardır. Yada bileğinizi burkabilir veya arka aks bağlantı somunun olduğu yere çarpması sonucu kötü zedeleyebilirsiniz.

Kural 7: Bacağınız ileri doğru açıkken motor kaymaya başlarsa iki seçeneğiniz vardır.
Seçenek 1) Bacağınızı derhal geri alıp ayağınızı pedalın üzerine çekin ve motorun kaymasına fren ve gaz kontrolüyle engel olmaya ve düzeltmeye çalışın.
Seçenek 2) Ayağınızı bir anlık motosikletle doğru açıda motoru doğrultacak bir ivme sağlamak için yere vurarak motoru düzeltmeye çalışınız. Asla kayma durumunda bacağınızı uzatılmış vaziyette tutmayınız çünkü gidon elcikleri baldırlarınızın üstünü diziniz dayanak noktası olmak kaydıyla levye gibi bastıracaktır ki bu çok acı verir.


FREN YAPMANIN İPUÇLARI

Kros sporunda fren yapmanın 10 adet ipucu vardır.

İpucu 1: Çok erken fren yapamayınız. Daha derine dalmak bir yarışçının rakibini dönüşlerde geçmesinin tek yoludur. Dönüşlerde açık almak zaman kaybıdır. (Bilhassa her lap 10 ve üstü dönüş içeriyorsa).

İpucu 2: Fren işaretleri kullanınız. Pist yarışçıları viraja yönlendiren işaretleri sayarlar. Bir pist yarışçısı, yada yol yarışçısı(trafiğe kapatılmış yollardaki resmi yarışlardan bahsediyoruz) 3., 2., yada 1. işrette fren uygulaması yapmayı seçebilir. Motorkrosçuların bu şekilde frenleme yapma işaretleri yoktur ama onlarda bir saman balyasını, bir kayayı, bir pet şişesini yada bayrakçıyı işaret olarak seçmemeleri için bir neden yoktur. İşaretinizi bir kere seçtiğinizde aynı işareti her tur (lap) için kullanınız. Birçok sürücü yarış ilerledikçe daha erken frenleme yapma davranışı içine girer.

İpucu 3: Fren kullanmaya karar verdiğinizde sert fren yapınız, kedi ile oynar gibi davranmayınız. Fren yapmanız gerektiğine karar verdiğinizde frenleri sıkı kullanınız.

İpucu 4: Motor dik durumdayken fren yapınız. Motor hala düz hatta gidiyorken frenleme işleminizin büyük bölümünü yapınız. Dik durumdaki motor lastiklerin en fazla yerle temas ettiği durumu verdiği için bu durumda tekerlerin kilitlenmesine, kaymaya ve sert zemine yatık vaziyete göre daha bir dirençlidir.

İpucu 5: Ön freninize güvenin. Duruş gücünün teknik olarak %70 i ön frenden gelir. Arka fren ise büyük oranda yönsel kontrolü sağlar. Bunu motoru sürüşe etmesini sağlayarak yapar. Birde arkayı kaydırmada kullanılır. Acil durmanız gerekince ön freni kullanın. Ama ön tekeri yumuşak zemine gömemeye dikkat ederek.

İpucu 6: Kum, çamur ve tepeler daha az frenleme ister. Yukarı çıkışlarda gaz kesmek yeterli olabilir. Çünkü yerçekimi motorun momentumuna(ivmesine) karşı çalışmaktadır. Aynı dinamikle kum ve çamurda sürtünmenin yardımıyla daha az frenle duruş imkanı verir.

İpucu 7: Ters eğimli tepeler ve virajlar frenlere çok hafif dokunuş gerektirir. Ters eğimli bir virajda sıkı bir fren ve elbisenizin deseni değişir. Asfalt desenine benzer.

İpucu 8: Elcikleri kendi vücut yapınıza ve sizin fren yapma tarzınıza uygun olacak şekilde ayarlayınız. Ön fren elciğindeki boşluk minimum olmalıdır. Parmaklarınızın(genellikle tek parmak kullanılır) ilk ekleminin bükülmesi ile uygulama başlamalı ve ikinci ekleminin bükülmesi gerçekleştiğinde frenler kilitlenmiş olmalıdır.

İpucu 9: Debriyajı çekmeye hazırlıklı olun. Eğer önünüzdeki yarışçıyı gelecek virajda sollamak niyetindeyseniz bilhassa 125cc ler de yada 4 zamanlılarda debriyajı çekmeniz gerekecektir. Debriyajı çekmeniz size motoru bayıltmadan ön ve arka freni maksimum kullanma imkanı verir.

İpucu 10: Fren yaparak kaydırmada ustalaşın. Arka freni kilitleyerek virajlarda motorun arkasını kaydırmak eş zamanlı iki işlemi birden yapar. Arka teker kayarken ön fren motorun önünü apekse sabitlemekte kullanılır. Arka frenin kilitlenmesi ile kaymak özde dönüşün içindeki apeksin etrafında kaymaktır ve yeni hattınıza döndüğünüzde gazlayıp yolunuza devam edersiniz. Bu teknik bilhassa firkete-saç örgüsü(hairpin) virajlarda, yokuş yukarı dönüşlerde ve sertleşmiş toprak zeminlerde çok etkilidir.


KROS YARIŞ TEKNİKLERİ

Viraj Giriş Tekniği:

Dönüş kompleks bir iştir, bir çok noktanın doğru zamanda göz önüne alınmasını gerektirir.

Burada bahsedeceğimiz konular oluk, çamur izleri yada alan dönüşü gibi konulara girmeyecektir. Amaç daha çok temel olan becerileri, bu becerilerin sizde refleks haline gelmesi şarttır, açıklamaktır. Ancak bu temel noktalar bir kere sizde sürüş becerisi olarak oturup ve siz bunlarda ustalaştıkça diğer ileri dönüş teknikleri bunların üzerine kolaylıkla oturtturulabilir.

Viraja giriş tekniğini çalışmak üzere eğitim alanına çıktığınızda önce bir tekniği çalışın. Bunda ustalaşınca diğerine geçin ve sonra tekrar bir diğerine daha.

İleriyi tarayın:

Viraja yaklaşırken siz motorunuzu sürdüğünüz vitesin sayısına göre beher vites için bir veya iki motor ötesine bakmalısınız. Sadece ön çamurluğunuzun biraz önüne değil.

Bu denge kurmanızı sağlar ve herhangi bir engelin çarpması sonucu olaşacak yavaşlamaya karşı reaksiyon göstermeniz için size daha fazla zaman sağlar. Çoğunlukla yol yarışlarında da olduğu gibi virajın dış kenarından başlamak iyidir.

Fren yapmak için ayağa kalkın:

Dönüşler yarış başlarında genellikle yumuşak geçer, yüzey düzgündür ancak yarışın ilerleyen safhalarında derin izler, çukurlar oluşmaya başlar. Bu oluşumlarda motorunuzun üzerinde yavaşlatıcı darbelere sebep olacaklardır. Bu yüzden siz viraj girişlerinde motor üzerindeki duruş pozisyonunuzu buna göre ayarlamalısınız.

Düzgün yüzeyli virajlara girişler daha yüksek süratlerde yapılabilir, bu durumda sürücü ağırlığını arkaya almalıdır ki fren yaptığınızda arka tekerin yerden kesilme eğilimini olabildiğince dengelesin. Ağırlığınızı arkaya aldığınızda dirseklerinizi yukarıda tutun. Bu sizin gidon üzerinde ki hakimiyetinizi artırır. Bacaklarınız dik tutmayın, dizlerden hafif kırık olsun. Bu çarpmaların tesirini azaltacaktır. Böylece bacaklarınız ve kollarınız süspansiyona yardımcı unsurlar olurlar.

Viraj yüzeyleri bozulup sürüş sertleştikçe girişlerde sizin motorunuzun üzerinde daha merkezi bir konumda oturmanız gerekecektir. Bu oturuş şekli ile siz motora ileri ve geriye doğru daha rahat bir hareket serbestisi vermiş olursunuz ayrıca motorun arkasının sizi havaya doğru fırlatmasından korunursunuz. Motoru dizlerinizle tutunuz. Dizler yine kırık, dirsekler yukarıda olarak süspansiyona yardımcı olun ve bu sizin sakatlanmamanız açısından da şarttır.

Daha ileri seviyedeki sürücüler için şunu önerebiliriz. Karşınızdaki engellerin(çukur yada yükselti) hepsi neredeyse birbirleriyle eşit boyutlarda ise frenleri kullanırken eş zamanlı olarak gazı biraz açın. Bu davranışınız zincir tork reaksiyonun bir kısmını boşaltacak ve buda arka süspansiyonlar üzerindeki yükü biraz azaltacaktır. Bu durumda süspansiyonların darbe emiş yetenekleri artacaktır. (Aşırı gergin zincir arka süspansiyonları kasar). Tek bir büyük çukura girdiğinizde de aynı avantajı elde edebilmek için fren uygulamasında iken bir gaz verme/kesme yapın.

Frenleri doğru kullanınız:

Durdurma gücünün neredeyse %75 i ön frenden gelir. Bunu hatırlayın ve sert zeminlerde bile fren kullanma konusunda kendinizden(becerinizden) emin olunuz.

Ancak arka freni ihmal etmeyiniz. Arka fren motorunuza yönsel doğruluk sağlar. Arka fren kullanılmadığı durumlarda şase çok fazla esneyeceği için motorda doğrusal yönden sapmaların olması kaçınılmazdır ayrıca arkayı kaydırarak yapacağınız hızlı karesel dönüşlerde yine arka fren kullanılır.

Virajın içine su gibi akın:

Eski bir söz derki “yumuşak gidiş hızlıdır”. Bu eski deyiş dönüşlerde kesinlikle doğrudur. Viraja yeterince hızlı girebilmek sizin en dıştan gelerek direk olarak apeks noktasına yönelmenizle olur. Bir yol yarışçısı gibi düz bir hattı takip etmeniz en hızlı olan şekildir. Bu usul çift apeksli virajlar haricinde viraja daha düz(içten) girip apekste arkayı kaydırarak burnunuzu çıkış noktasına vermekten çoğu zaman daha iyi bir tur zamanı demektir. Çünkü kaydırma tekniğinin bir noktasında durma hızına kadar düşersiniz. Ama eğer biri sizi geçmeye çalışıyorsa bu tekniği kullanmayın çünkü diğer sürücü sizi mutlaka dönüş hattınızın iç tarafından kesecektir. Yarıştasınız birileri sizi bloke etmeye mutlaka çalışacaktır. Buna kızmamalısınız. Çünkü burası yarış meydanı. Tabi kuralları da vardır. Neticede Roma devrindeki gladyatörler değilsiniz.

Virajdan evvel doğru vitese geçmiş olunuz:

Bu kural bilhassa sağ ayağınız vites pedalından uzakta ve ön tekerin yakınında bir yerlerde olduğu için sola dönüşlerde daha önemlidir.

Viraja girmeden önce dönüş boyunca engellerin üzerinden geçerken kullanacağınız uygun vitese geçiniz. Bu sizin dönüş esnasında viteslere değil de dönüşün kendisine konsantre olmanızı sağlar. Ayrıca dönüş esnasındaki vites değiştirme hareketi motorun bir taraftaki dengesini bozacak ve dönüş işlemini sarsacaktır. Saniyelerle yarıştığınızı unutmayınız.

Dönüş için tek bir hareketle oturunuz:

Fren uygulamanızı son ana bırakarak yumuşak bir hareketle oturmadan hemen önce, viraja girmeden sıkı bir şekilde ve tek bir düzgün hareketle yapmanız gerekir.

Burada viraja girerken üç şeyden sakınınız:

1) Engellerin frenleyici darbeleri esnasında oturmak.(Ön tekeri bir engele vurduğunuzda bunun motor üzerinde hız kesici bir etkisi olur. Ayrıca ön lastiğin trail dediğimiz yerle temas yüzeyindeki pivot denen dönüş nokta ekseniniz de darbenin tesiriyle temas yüzeyinin önünden arkasında bir noktaya savrulur(negatif trail) ve buda motorun sürüş geometrisini bozarak dengenin kaybolmasına sebep olur). Ayakta iken hem motorun ağırlık merkezini aşağıya aldığınız için(seleden pedallara) ve hem de motorun altınızda daha rahat hareket etmesine olanak verdiğiniz için ve de kollarını ve bacaklarınızın da yardımcı süspansiyon görevi yaparak sizin darbeyi daha az hissetmenizle size psikolojik ve bedensel daha rahat hareket imkanı verdiği içi önemlidir.)

2) Gazı kapatma ve fren yapma arasında motora gezinti zamanı bırakmak. (Yani ağır davranmayın. Motor yürüdüğü her cm yi sizin bilinçli olarak verdiğiniz komutla yapsın. Sizin isteminiz dışında tekerler dönmesin.)

3) Motora otururken eş zamanlı bir hareket olarak değil de sonrasında ikinci bir hareket olarak bacağınızı uzatmak.(Otururken kendiniz dönüşün tersi istikametine kaydırarak oturmalısınız ve aynı anda kalçalarınız seleye değmeden bacağınızda uzanıyor olsun.)

Engellerde darbelerle oluşan frenlenme(motorun hızının doğal olarak düşmesi) esnasında sürücü oturur durumda ise bu durum süspansiyonların üzerindeki yükü artırır ki bu esnada siz süspansiyonlarınızın tüm gezinti aralıklarına(çatalların ve şokun sıkışma ve sekme arasındaki hareket mesafesi) en çok gereksinim duyduğunuz bir andasınızdır. Tabi kol ve bacaklarınızın süspansiyon işlevleri de iptal durumdadır.

Gezinti zamanını azaltmak (ne frende nede gazda sert olmadığınızda) bir şarttır. İyi bir tur zamanı yapmak istiyorsanız bundan kesinlikle kaçınmalısınız.

Viraj girişinin son safhasına geldiğinizde tek düzgün bir hareketle ayaktaki frenleme pozisyondan öne doğru oturuş pozisyonuna geçiniz. Bunu yaparak ön tekere ağırlığınızı öne aktararak ön tekere azami yönlendirme yeteneğini vermelisiniz. Oturup sonra ayağınızı ileri açmayınız. İkisi düzgün, akıcı bir şekilde ve biri diğerinin ardından değil ama eş zamanlı olarak tek bir hareketle yapılmalıdır..

Dönüşün içindeki ayağınızı ileri, ön tekere doğru uzatınız:

Ayağınızı uzatırken ayağınızı yere ulaştırmaya(değdirmeye) çalışmayınız. Bırakın yer ayağınıza ulaşsın. Ayağınızı tekerden 30-40 cm açıkta olacak şekilde tutun. Botlarınızız yüzey üzerinde daha kolay kayması için parmaklarınızı yukarıda tutunuz.


Viraj Kesme:

Frenlemeyi bitirip giriyorsunuz, gözler ileride kesmeyi yapacağınız nokta üzerinde. Elciklere ağırlık vererek ön teker traksiyonunu kuvvetlendiriyorum.

Seleye oturmaya başlamamla birlikte gözlerimi gitmek istediğim yere çeviriyorum. Bu durumda o yer ana süpürme hattından dönüş yapacağım eksen noktasıdır.

Eksen dönüşünü üst bedeninizle başlatacaksınız. Sağa dönüldüğü için hafifçe gidonun sol tarafına doğru yükseliyorum ve arka freni motorun arkasını attırmak için kullanıyorum.

Motorun bayılmaması için debriyajı hafifçe çekiyorum. Arka taraf hala kayıyor bu yüzden dengeyi üst bedenimle muhafaza ediyorum. Aynı zamanda olabilecek sürprizler içinde ileri bakıyorum.

Yönsel değişimimi neredeyse tamamlamış olmam gaz açmamı ve ağırlığımın öne alınması zamanını getiriyor. Debriyajı zıplatmadan bırakın, arkaya spin attırmadan gaz vererek dönüşü tamamlayın.

Gaz verirken neredeyse gidonun üzerindesiniz. Önünüzde tepecikler yoksa böyle viraj kesmek önünüzdeki yarışçının iç tarafına girerek onu geçmenizi sağlar. En önemli şey daima değişik hatları denemenizdir.


Dik İnişler:

Dikkatli olun. Eğimin fazlalığı hızlanma demektir. İki ayakta pedallarda olsun. Motor vitese takılı, el debriyajda ve motor off da. Şayet hızlanma artarsa debriyajı bırakarak arka tekerin tutmasını sağlarım. Yarışta mümkün olduğunca motor çalışır durumda tutmaya çalışılır.

Aşağı süzülmeye başladığımda bir sürü arka fren ve bir sürü ön fren. Vücut ağırlığımı olabildiğince arkaya veririm ve arka freni ağırlıklı kullanırım. Ön freni fazla kullanırsam ön saplanıp beni didonun üzerinden fırlatabilir. Hızlanmayı kontrol altında tutarak aşağıya hızla vurmamaya dikkat edin. Hızlanma kontrolü birinci derece önemlidir.

Motoru yer yüzeyine olabildiğince dik tutmaya çalışın ve vücudunuzu iniş boyunca kullanarak altınızdaki motorun sağa sola hareketlerini serbest bırakın.

Dipte sola doğru keskin bir dönüş yapmam gerek. . Bu yüzden tepe içine doğru eğilip ön freni bırakarak arkanın kaymaya başlamasına izin veriyorum. Dipte sola gideceksem sola eğiliyorum, sağa gideceksem sağa eğiliyorum.


Düşüşler:

İz sürüşü esnasında en büyük korkunuz olan dikey düşüşlerle yüzleşmek zorundasınızdır. Alternatif yol arayabilirsiniz ama bu karizmanızın çizilmesi, önünüzdeki bütün hafta arkadaşlarınızın size gülmesi demektir. Dikey düşüşler hepimizi gerer ve motorla kavga eder gibi sürmemize sebep olur. Bu durumda da ön frene dokunmak yada tüm yolu kayarak gitmek kafanızın üstüne iniş yapmanız demektir.

Düşmeye yakın frenler kullanılır, tüm frenleme işi düşüş başlamadan yapılmış olmalıdır. Düşüşün nasıl olacağını tahayyül edebilmeniz için düşüş noktasına varmadan evvel olabildiğince ileri bakın.

Düşüşü başlattığınızda frenleri bırakın. Frenleri kilitlemek motoru dengesizleştirir. Bu durumda motor istediğiniz yere gitmez ve siz hattı kaybedersiniz. Ağırlığınızı arkaya doğru vermeye başlayın. Tam düşüş başladığında bunu yapın; bu işlem doğru zamanda yapılmalıdır, erken yaparsanız aşağı bir kütük gibi inersiniz.

Arka tekerinizde düşmeye başlayınca ağırlığınızı geri vermeyi bitirin. Motoru dizlerinizle sıkıca tutun. Bu motoru düz tutabilmeniz için gereklidir. Bu noktada nereye gittiğinize bakın. Önünüzdeki engel veya kayalara dikkat edin.

Dibe yaklaştığınızda frenleri gereğince kullanın veya ikinci bir engelden evvel hızı normale getirmek için gazı kullanın. Burada rahatlık devamlı ileri bakmaktan geçer. Hiçbir şeye kilitlenmeyin, gevşek, rahat olmaya çalışın ve ani hareketler yapmayın. Bunu başarabilirseniz tekrar yapın o zaman siz artık ateş çemberinin içinden atlamaya hazırsınızdır.


Kaygan İnişler:

Killi, dik kayalıklardan aşağılara süzülmek için Bengale gitmeniz gerekmiyor. Bu kombinasyonu her yerde bulabilirsiniz. Bu tür bir maceranın sürücünün kafa üstü çakılmadan gerçekleştirilmesini şöyle açıklıyabiliriz:

Belirli bir noktaya varmadan önce dibi mümkün olduğunca tarayarak en güvenli, düz ve kolay yolu bulun. Çünkü inişe başladığınız anda tutunma kalmaz ve hat değiştirmeniz mümkün değildir. Mümkün olduğunca ileri bakmanın gayesi sürprizlerle karşılaşmamak ve kazasız maksimum hızla inişi yapabilmek içindir.

İkinci önemli hareket vücudunuzu arka çamurluğa doğru geriye vermektir. Bu pozisyon motoru bacaklarınızla sıkıca kavramanıza, ağırlığınızı da arka teker üzerinde tutmanızı sağlayacaktır. Ön tarafı da hafifleterek engellerin üzerinden aşmasını kolaylaştıracaktır. Frenlerle çok hassas olun. Kaydırmaya sebep olmayın. Gerektiği kadar sıkı kullanın. Frenleri kullanabileceğiniz uygun alanlarda motoru olabildiğince dik tutarsanız tutunma daha güçlü olur. Buda yavaşlamanızı sağlar.

Dirseklerinizi yukarıda tutun. Bunun için elciklerin ayarlarını hafifçe değiştirmeniz gerekir. El ayalarınızı bastırdığınızda yukarı ve dışa bakacak şekilde ayar yaparsanız bu dirseklerin dışa çıkmasına ve elciklerin üzerinde daha fazla kullanım avantajı sağlamınıza ayrıca ön kayarsa daha iyi kuvvet uygulayabilmenize olanak verir.


Tırmanışlar:

Genellikle tırmanış dönüşleri kolaydır. Her şeyden önce yerçekimi sizi yavaşlatır. Bu yüzden sıklıkla zannettiğinizden daha sert dönebilirsiniz. Ancak dönüş hem sert/sıkışmış(preslenmiş) zeminde hem de ters eğimdeyse bu duruma yaklaşımınızı hafifçe değiştirmelisiniz. Vücut pozisyonunuz, gaz kontrol hassasiyetiniz ve motorunuzun ne yapacağını kestirme algılamanız olayı pişiren özelliklerdir.

Sert preslenmiş toprak üzerinde toz ve gevşek küçük taş parçacıkları mevcut. Bu tip zeminde hızlı gitmek kolaydır. Sürücünün kenardaki içinde küçük kayalar olan yağmur oluklarından uzak kalmak için iç hatta kalma çabasına dikkat edin. Bu yağmur oluklarında traksiyon(lastik tutunma kabiliyeti) zayıftır. Bu durum hasıl olursa sert zeminde arka freni kontrolden çıkarmamaya çalışın, o derece sıkmayın. Bunun yerine dış taraftaki bacağınıza ağırlığınızı verin ve selenin dış tarafına oturun.

Sertleşmiş zeminde gazlamak sizi yoldan atabilir. Vücut pozisyonu motosikletin ortasında, ağırlık dış kenardaki pedalda, yarım gaz açık, tek parmak debriyaj kolunda; bu dışa kaymaya başlarsanız diye, debriyajı çekerek durumu düzeltebilirsiniz.

Zemin kaygan ve ters eğimli olduğu için kenarda yumuşak bir bölüm arayın ve tüm dönüş hattını gitmeden ani bir dönüş yapın. Bir nokta seçin ve doğru duruşu alın. Tırmanışta gazlarken arka tekere yük binmektedir ve önün yükü azalmaktadır bu yüzden bir kasise vurduğunuzda teker olacaksınız diye bir şey yoktur.

Yumuşak zeminde gazlayın ki sert zemine geçtiğinizde momentum kazanmış olasınız. Sert zeminde gazlarsanız spin atarsınız.

Diğer önemli husus iyice ileri bakmaktır. Bakışlarınız tepenin zirvesine odaklanmalıdır. Ayrıca dirsekler yukarıda agresif bir duruş sergilemeli.


Dikey Tırmanış:

Yaklaşırken hızınızı muhafaza ediniz. Birçok sürücü fazla yavaşlama gibi bir hataya düşer bu da sizi çok geç ve çok fazla gaz vermeye zorlar. Neticede arka teker ya patinaj yamaya başlar yada savrulur.

Önünüzdeki yolu bakışlarınızla tarayın; kaya v.s. gibi engelleri kontrol edin. Önünüzde giden biri varsa aynı izden gitmeyin o saplanırsa sizde tuzağa düşmüş olursunuz.

Şayet yolunuzda büyük bir engel yoksa oturuş pozisyonunda kalın. Bu pozisyonda kalçalarınızla arka tekere ağırlık verirken önü muzlarınızın ve başınızın ağırlığıyla yerde tutarsınız. Dış pedala ağırlık verin, dış dizinizle yakıt tankına baskı uygulayın.

Ana dönüşü yapıp motorunuzun yönünü tepeye verdiğinizde gücü muhafaza edin ama yumuşakça.

Bu diklikte bir yamaçta geri düşmemek için didona asılırsanız tekere kalkarsınız. Halbuki bacaklarınızla kendinizi tutarsanız üst beden ağırlığınız motorun önünü yere bastıracaktır. Bu durumda elleriniz de hızınızı tırmanış boyunca muhafaza eder.

Motoru olabildiğince yer yüzeyine dik tutmak için bedeninizi kullanın. Motor dik ise arka tekerin yere tutunma kabiliyeti en iyi durumda olacaktır. Motor sağa sola doğru altınızdan kaçmaya da çalışmayacaktır. Şimdi vücudumu motoru daha dik tutabilmek için sola doğru hareket ettirmeye başlıyorum böylece gazı kullanabilirim.

Şimdi tırmanışın en dik yerinde olduğum için mide kaslarımı kuvvetlice zorlayarak üst bedenimi öne doğru vaziyette tutuyorum. Bunu yapıyorum çünkü motorun dik durumunu muhafaza ederken aynı zamanda gazı da hassas bir şekilde kullanmak zorundayım.


Süpürme Dönüşü:

Yüksek süratte, düz süpürüş yapmak istiyorsanız önce ne çeşit bir zeminde olduğunuza bakınız. Resimlerde zemin mıcırlı, gevşek ve kaygandır. Virajları dönerken hızınızı muhafaza etmenin anahtarlarından birisi sizin dönüşün iç tarafında mı yoksa dış tarafında mı olmanızın gerekli olduğudur. İleride ne olduğu bilseydiniz, bunu da bilirdiniz. Yarışçılar parkuru bildikleri için ikinci dönüşe hazırlanmak için hangi tarafta olunacağını da bilirler. Çölde ise gelecek dönüşün ne olduğunu bilemezsiniz. Bu yüzden momentumunuzu(ivme) yüksek tutmaya konsantre olursunuz ve traksiyonunu(lastiğin yere tutunmasını) kaybetmemek için olabildiğince yumuşak sürersiniz. Bunu yaparken de aynı zamanda kontrollü bir kayma yaptırırsınız. Ayağa kalkın ve frenlemenin büyük kısmını o zaman yapın. Çoğunlukla kayarak viraja girmek için oturmadan hemen önce arka fren yapılması tavsiye edilir. Bu motoru viraja yerleştirir ve kaymanın içine sokar. Hemen fren kayması gibidir fakat siz arka frene sadece saniye basarsınız (dokunursunuz) ve bırakırsınız ve motor eforsuz bir şekilde kayış açısının içine doğru kendiliğinden kayarak girmeğe başlar. İki tekerin sürüklenmesi gibidir. Çok uzun süre frenleri kilitlerseniz kötü bir şekilde savrulursunuz ve bu virajdan çıkmanıza sebep olabilir. Düz büyük virajda bunu istemezsiniz. Amaç güzel bir açıyla kavis çizmektir.

Viraja girişte frenlerle yumuşak olmak ve iyi bir gaz kontrolü, viraj boyunca giderken gazı yavaşça beslemek işin püf noktalarıdır. (Yüzeyin durumuna göre oturmak veya ayakta durmayı siz seçersiniz.) Ayakta olmak çok daha ilerileri görebilmenizi sağlayacağı için çoğunlukla tercih edilir. Yarışlarda ayakta durulur.

Motor kaymaya başladığı noktada yavaşça gazlamaya başlayınız. İç ayağın uzatılması denge ve kendinizi dönüş boyunca yukarda tutabilmeniz içindir. Aynı zamanda tüm ağırlığınızı dış pedala veriyorsunuz ve tüm basıncı motorun ve selenin dış tarafına uyguluyorsunuz. Motorun üzerinde doğal durup başınızı didonun üzerinde tutuyorsunuz. Ben biraz geride dururum. Bu arka tekerin kaymaktan ziyade yola tutunmasını sağlar.

Tutunma devam ettikçe gazla motoru besleyin. Çok gazlamak sizi aşırı kaydırarak panikletip motoru bıraktırabilir. Low-side olabilirsiniz.

Virajdan çıkınca genellikle ayağa kalkarım bu davranış sürati tutturmak için gazlarken yerle tutunmanın sağlanması içindir. Tutunmanın başladığı anda çömelin ve düz gidecekseniz kapanma pozisyonuna geçin.


Virajda Kenarları Kullanmak:

Bir su engelinin önünde motorunuzun üzerinde oturmuş ötesindeki keskin viraja bakıyorsunuz. Zemin lastik izleriyle oyulmuş , oyukların içinde az taş parçaları görülüyor. Su birikintisine çok hızlı vurmak istemiyorsunuz ama fazla hız kesmek de derecenizi düşürür. Yarışta birisinin sizi geçmesine imkan verebilir.

Su birikintisinin üzerinden atlamaya geçmeden önce biraz hız kazanmak gerekli, üstelik yol aşağı eğimli, kenar çıkıntıyı kullanarak ivmenizi düşürmeden gazlayıp geçin. Vücudunuzu olabildiğince geri atın. Baş seviyenizin zeminden irtifasını ve üst bedeninizle birlikte yüzeye dik duruşunu muhafaza edin. Motorun havalanmaya yönelmesi bu duruşla nispeten engellenir ve uçuş olabildiğince alçak tutulur. Yere iniş anında, virajın içine doğru iniş yapacağınız için frene ve debriyaja dokunmaya hazır olun.

Hızlı ve usta sürücüler motorun arkasını önlerindeki virajın aksi istikametinde biraz attırırlar. Bu onları inişte dönüş için pozisyona sokar.


Frenle Arkayı Kaydırmak:

Özellikle çok zor olmamasına karşın bu durumda kayma zamanlamasının, şayet siz genellikle takip ettiğiniz dönüş hattını kullansaydınız yapacağınız frenlemeyi bitirip gaz verme zamanlamasından daha evvel yapılmış olması gerekmektedir.

Köşeye normalde yapacağınızdan biraz daha hızlı girin ve iki freni de gerçekten sert kullanın. Önünüzde yarışan biri varsa ötesini görebilmek için daha yükselin. Resimdeki viraj biraz yukarı doğrudur ancak düzde olsaydı siz yine hafif bükük ve merkezi konumlu durumunuzu muhafaza ediniz.

Dönüş yapacağınız yere geldiğinizde, ön freni bırakın ve arka frende kalın. Selenin ön kısmının önüne kayın, ileri bakın ve dönmek istediğiniz hatta odaklanın. Bu durumda hattın içine.

Arka teker kilitlenmiş olarak ön taraf dönmeye başladığında, sizi kaymaya başlarsınız. Arka kaymaya devam eder, motorunuz dönmek istediğiniz yönü gördüğünde gazı kullanarak dönüşü bitiriniz.


Not.: Eğer daha evvel önünüzde olan sürücü sizin düzeldiğiniz noktada henüz dönüşünü bitiriyorsa bu genellikle geçiş için en iyi fırsattır.


Kumda Dönüşler:

Kum dönüşlerinde sizi porselen gibi kırılgan hissettirecek birkaç şey vardır. Ya ön taraf saplanır ve sizin motorun didonunu göğüslemenize sebep olur yada o kadar ürkeksinizdir ki dönüş yarıçapınızın bir 18 tekerlekli bir TIR çekicisinin dönüş çapına ulaşır.

Kumdaki dönüş oluğa girin, motoru yatırın ve dönüşle birlikte akın. İşin püf noktası budur.
Sola yada sağa doğru eğimli ve kumlu bir viraja oldukça hızlı bir şekilde yaklaşırken ayaktasınız ve üst beden yarı bükük(kapanık), merkezi konumdasınız. Ön frene dokunuş çok sert değil çünkü ön her an gömülme eğilimdedir. Sadece arka frenle beraber ön frene hızlı bir dokunuş yavaşlamaya yeterlidir.

Burada kalçanız selenin ön tarafına doğru – suda seken taş gibi – oturup kalkma hareketi yapıyor. Selenin önüne doğru olan oturuş yeri sertleşmiş zeminlerdekine oranla daha geridedir. Kumda vücut hareketlerinizi abartmayınız. Sertleşmiş zeminlere kıyasala kumda sadece gazı kesmek daha fazla yavaşlamaya yeterli olacaktır. Ama frenlemeyi en üst noktaya çıkarmak için iki freni de kullanmak zorundasınızdır. Bu yavaşlama sürenizi minimum süreye indirir.

Frenleri bırakın ve oturun, motoru yatırın, dönüşün içinde kalın ve tüm yol boyunca akın. Burada işin püf noktası çok fazla ön freni kullanmamak ve kumdan dışarı dönmeye çalışmamaktır – kelimenin gerçek anlamında dönüşü takip etmeye mecbursunuzdur. Çamurda dönebilirsiniz ama kumda dönmeye çalışırsanız ön saplanır ve düşersiniz. Özetlersek sertçe geliyorsunuz, dönüşe sert giriyorsunuz, hızın bir kısmından kurtulmak için frenleri kullanıyorsunuz ve bırakıyorsunuz, oturuyorsunuz ve gaz veriyorsunuz. Burada debriyajı aniden bırakmayın sadece tekerleklerin dönüşünü sağlayın ve tekerler doğruca dönüş boyunca ve doğru yönde akacaklardır.



ATLAMANIN GENEL KURALLARI

Yaklaşmak:

Atlama noktasına yaklaşmak doğru olmalıdır aksi takdirde atlama işleminin geri kalanı kesintiye uğrar. Önünüzdeki ize en iyi hattı görmek için bakın. Çoğunlukla havada kalış sürenizi kısaltmak için atlamanın en alt bölümüne bakarsınız ama şayet atlamanız süper kros sitili, birer seri sıçramalar şeklinde olacaksa veya iniş bölümündeki kayalar, çukurlar vs gibi engellerin arasına atlayacaksanız bu engelleri aşabilmek, aralayabilmek için sıçramanın en üst noktasına bakmanızı tavsiye ederiz.

Atlama hattınızı seçerken yol yüzeyindeki oluklardan, derin izlerden kaçının. Bunlar iniş de bazen motoru yana doğru adeta tekmeler gibi bir etkiyle iterek inişinizin bir kazaya dönüşmesine ve düşüşe sebep olur. Eğer seçiminiz iyi değilse ve çapraz oluklar ile karşılaşılırsa aynı sonuç meydana gelebilir.

Atlama noktasına yaklaştıkça ileriye, ineceğiniz yere bakın. Motoru dizlerinizle, bacaklarınızla kavrayın ve saldırı pozisyonuna geçin.(Vücut ağırlığınız merkezde, dirsekler yukarıda ve bacaklar, kollar hafif kıvrık ). Yolda derin oluklar varsa ayaklarınızın burnunu hafif yukarı kıvırın ve pedallar üzerinde az geri alın ki yaylanmalar sırasında bir yere takılmasın.

Devir motorun gücü en iyi verdiği noktada olsun. Hedefiniz olan noktaya ulaşmanızı doğru güç sağlayacaktır.

Kalkış:

Kısa mesafelerle gökyüzüne doğru çok dik atlamalarda gazı çok az kesin ve sonra yerden kesileceğiniz noktaya yakın arka tekere iyi bir dönüş vermek için hızlı bir devir artışı yaptırın. Bu tip atlayışlarda ağırlığınızı da öne almak motoru havada kontrol edebilmek için gereklidir.

Bazı durumlarda tümüyle atlamadan kaçınmak, havalanmaya yakın geç fren yaparak gücü düşürerek karşıya geçmek daha hızlı olabilir. Bunu yapmayı seçerseniz bedeninizin düşüşü karşılayabilmesi ve yere yakın olması için ağırlığınızı düşüş noktasının üzerinde arkaya ve aşağıya verin.

Yarış esnasında bazı atlayışlar sert tekme denen keskin çıkıntılar(yükseltiler) yaratmaktadır. Doğru ele alınmazsa bu durum motorun arka kısmını havaya doğru fırlatır. Bunu karşılamak için motorun arka tekeri çıkıntılara vurduğunda ekstra doz gaz verin, motoru bacaklarınızın arasında sıkıca tutun ve amortisörlerin şoku emebilmesi için ağırlığınızı geri verin.

Uçuş Hattı:

Havadayken şayet atlamanın ilk iki kademesinde doğru sürüş taktiklerini kullandıysanız problemsiz olarak motorunuzun üstünde durursunuz. Gevşemiş, rahat olun bırakın motor size gelsin. Elcikleri sıkmayın. Eğer hattan sapıyorsanız sakın donup kalmayın, hala motorun açısını değiştirebilirsiniz.. Siz serin kanlı olun. Donup kalmak, kasılı gitmek çok sert bir iniştir.

Ön tekeri hafif havada tutmak yumuşak bir iniş için gereklidir.

Eğer rampaya yada eğime iniyorsanız iniş yüzeyinizin açısıyla inmeye çalışınız. Yükseklik duygusuna bir kere alışıldıktan sonra havadayken bunu yapmak zor değildir.

Şayet ön teker çok yukarı kalkıyorsa debriyajı çekin ve fren kullanarak arka tekeri kilitleyin. Bunun dışında önü aşağı indirmek ağırlığınızı hafifçe öne kaydırmakla da yapılabilir. Tekrar yere indiğinizde debriyajı bırakmış ve arka tekere güç aktarmış olduğunuzdan emin olun.

Arka teker yükseliyorsa ağırlığınızı arkaya verin ve motorun devrini yükseltin. Bu arkanın hafif bir miktar aşağı inmesini sağlar.

Şayet atlama rampasında arka teker yanal kayma yaparsa bunu beden diliyle düzeltmeye genellikle zaman yoktur. Durumu kurtaracak tek şey inişte bu tekerin motoru götürüyor olmasıdır. Motoru sıkı tutun ve ileri bakın. Arka teker yanal kaymadayken gazı kesmek yada frene dokunmak high-side olup rampadan motorsuz atlamanız demektir.

Her şey çok ters giderse, kaza kaçınılmaz görünüyorsa soğukkanlı olun ve motorla kalın, yere ilk darbeyi vücudunuzun yerine motorunuzun süspansiyonları karşılasın.

İniş:

Yönünüz ve açınız iniş yolunuza uygun olsun.

İyi bir sürüş için inişten hemen evvel biraz gazlayın. Bu motorun pistte olumlu yönlenmesini sağlayacaktır. Ayrıca hızlanmanız yere indikten sonra gazlamaya kıyasla daha çabuk olacaktır.

Gerçekten aşırı sert inişlerde devri yükseltmek süspansiyonları sıkılaştıracak olan zincir torkunu sağlar.

Yere değdiğinizde saldırı pozisyonunuzu muhafaza ederek şokun bir kısmını kol ve bacaklarınızla karşılayın. Bacaklarınız dümdüz vaziyette kilitli yere iniş yapmayın.


Alfa.
_________________
Karanlığa küfür edeceğinize kalkıp bir mum yakın. Konfiçyüs.

http://alfamotosiklet.blogspot.com
www.alfamotosiklet.net

[Sponsor Linkler]

[JAK]

teşekkürler üstad