Fren fren fren...

[Donald_Duck]

Bu eski bir yazisma... yeni sezon ve kazalardaki artis uzerine yeniden ortaya cikartmak ihtiyaci duydum.

Arkadasimiz Rauf "Airport" Gerz in cok guzel sorulari ve cevaplarim da var yazismada.

Iyi okumalar, keyifli antremanlar dilerim.
-------------------------------------------------

Efenim, fren uc ise yarar...Birincisi durdugunuz yerde motoru sabitlemeye, ki bu simdilik malum ve geciyorum.
Ikincisi, motoru yavaslatmaya, ucuncu olarakta durdurmaya.

Ornegin motosiklet yariscilari bu ucuncu fonksiyonu hic kullanmazlar, yarista motoru durdurmaya gerek yoktur cunku.

Bu genel ve fuzuli bilgiden sonra gelelim fren kullanimina. Hizla yol almakta iken, hiz ayarlamalari yapmak gerekir..surekli. Viraja girerken mesela, yada ilerde sag seritteki bir arac sola-onunuze dogru serit degistirmektedir vs. Yani durmak o an icin soz konusu degil. Motoru yavaslatmak icin neler yapilabilir...

1. Dort parmaginizla fren levyesini ortun, .

yetmedi diyelim ...(biliyorsunuz dort parmakla levyeyi ortunce gaz kesmis ve fren yapmaya hazirlanmis olunuyor)

2. Debriyaji sIkin ve vites kucultun...

Daha once yazmistim...motosiklette kompresyon freni yoktur! Vites kucultmek demek arka fren yapmak demektir, ancak fren diskini/tamburunu kullanmaksizin. Bu tamamen arka fren etkisi yaratir, debryaji aniden birakirsaniz arka kaymaya baslayabilir. Ozellikle islak yolda...dikkat.

Ve yine dikkat, vites kucultuldugunde motor derhal hiz kaybetmeye baslar AMA arka fren lambasi yanmaz! Arkanizdan gelen araclara uyari olsun diye her zaman hafifce bir arka frene basin ki anlasinlar.

2.Arka frene otomobilin gazina basar gibi gittikce artan kontrollu bir basincla basmaya baslayin.

Arka freni bloke etmemek cok onemlidir. Eger bloke oldu ve arka taraf bir yana kaymaya basladiysa frenden ayaginizi cekmeyin. Bu asirma dususune neden olur (highsiding)

yetmedi diyelim, daha da yavaslamak gerekiyor

3. Arka ile beraber on frene baslayin. On fren "progresif" olarak yani gittikce ve kararlilikla artan bir basincla kullanilir. Yuk on tekerlege bindikce daha cok basinc uygulayabilirsiniz. Aniden sIkarsaniz on tekerlekte yeterli cekis/yuk/surtunme/kavrama olmayacagi icin tekerlek bloke olup kaymaya baslayacaktir.

Oysaki progresif yontem ustaca uygulanirsa on tekerlegi bloke etmeniz mumkun degildir, hatta "stoppie" cilerden de bildiginiz gibi arka tekerlek havaya kalkar, yine de on bloke olmaz. Modern fren ve lastiklerle on tekerlege 1.2g ye kadar bloke olmaksizin yuk verilebiliyor. (yani 300kg lik motorun on tekerlegine 360kg yuklemek gibi)

Buradan da artik sifir hiz, "Durus" a gecersiniz.

Panik frende, aniden illaki mumkun olan en kisa surede durmaniz gerekiyorsa her iki frene birden asilirsiniz. Yanliz on frene "progresif" olarak VE tabiri caizse "allahina kadar" asilmak sarttir.
Yukarda yazilanlar dogrudur, on frene gerekli guc verilmedigi icin pek cok kaza oluyor. Korkmayin, ama "yuk one bindikce basinci artirma" -"progresif" teknigini uygulayin, yolun bos oldugu yerlerde calisin, ogrenin ve kendinize guvenin.

------------------

Soru "Airport"
1.Keskin olmasa da bir virajdayiz. Ani fren yapmamiz gerekti. Motoru duzeltecek bir mesafemiz de yok. Diyelim ki normal sartlarda (yol duz olsa) anlatildigi sekildeki frenlemeyle durabilmek mumkun. Nedir tavsiye olunan.


1 Motosikleti daima gordugunuz kadar sureceksiniz !"Yani virajda ani fren yapmak lazim oldu ve motoru duzeltecek mesafe yok" diye birseyle karsilasmaniz soz konusu olmamali.

Defalarca yazdigim gibi motosiklette karsilastiginiz her musibetin sorumlusu sizsiniz. Ondeki kamyondan dusen esyadan da, yoldaki yag lekesinden de, o sirada yagmur yagmasindan da, vs. vs. ve tum bunlarin yol acacagi problemlerin tek mesulu motosiklet surucusudur.

Kamyonun dibinden gitme, hava durumuna bak, gordugun kadar git, bilmedigin yolda biliyormusun gibi surme, bilmedigin motoru kendi motorun gibi surme vs.

Yine de yanit sudur; Motoru "dikeltirsiniz" (acaip bir kelime oldu ama) ve tarif ettigim panik freni yapip gerisini allaha birakirsiniz. Cunku kabahat sizdedir, ve isiniz allaha kalmistir.

-------------------

Soru "Airport"
2.Arka freni kilitledigimizde kayma islemi kendini hissettiriyor ve arkanin one dogru yol almasi da o zaman surati icerisinde biraz daha yavas gelisiyor. Arkanin kaymaya basladigini hissettigimiz anda (Tam olarak yanimiza gelmeden) birakirsak da ayni istenmeyen sonuca (highsiding) ulasmak mumkun mudur? Anlatilanlardan biraz zorlayinca sanki arka fren bi kere kaymaya basladi mi "Yandi gulum keten helva" sonucu cikiyor. Keten helva sonucu dogru mudur?

Hiziniz yuksek degilse, yagis-buz-kum vs yoksa, verilmis sadakaniz varsa bloke olan tekerlegin surtunmesi sizi yavaslatip durdurabilir yada motor iyice yavaslarsa kontrol size gecebilir. Yani "keten helva" durumu ile karsilasmayabilirsiniz, ama arka freni birakirsaniz her halukarda karsilasabilirsiniz. En azindan testislerinizle bademcikleriniz bir an icin tanisma firsati bulur ki hos bir tecrube degildir.

-----------------------

Soru "Airport"
3.Motor agirligi ve tiplerine gore bu frenleme sekilleri farklilik gosterir mi? Yani ne bileyim; benim traktorle bu soyledikleriniz kesin sasmadan yasanir ama cok daha hafif bir motorda da aynisi gecerli midir?

Hayir gostermez. Aynisi gecerlidir.
----------------------------
Soru "Airport"
4.Frenleme reflekslerine tam bir "Yol, trafik, zemin, surat" detaylarini ayrica monte etmek gerekmez mi? Cevap "Evet" ise anlatilabilir oneri var midir?

Bu soruyu anlamamistim ama Airport a gore soruyu 2 ve 3 te yanitlamisim.

-----------------
Soru "Airport"
5.Bu detaylarin en onemlilerinden ve digerlerine oranla daha sIk karsilasacagimiz "Surat" icin de bir baska siralama var midir? Yani 120 ile giderken on frene asilmakla 30 ile giderkenkinin arasinda farkli komplikasyonlar yok mudur?

Yolu ve trafigi ne kadar iyi gozluyorsaniz, ne kadar yavas gidiyorsaniz, motor yuklu olarak ne kadar hafifse, yoldaki kavrama ne kadar yuksekse, balatalariniz-ve fren sisteminiz ne kadar iyiyse, lastiklerinizin havasi ve lastiklerinizin durumu ne kadar iyiyse, refleksleriniz ne kadar iyiyse, ne kadar sogukkanli iseniz, ne kadar uyaniksaniz, ne kadar tecrubeli iseniz, ne kadar az risk alarak kullaniyorsaniz o kadar dusuk bir fren basinci ile durur yada istediginiz surede istediginiz hiza dusersiniz. Bu formule eklenecekler olabilir ama hicbir sey cikartamazsiniz.

-----------------------

Soru "Airport"
6.Bu topic'in konusu degil belki ama bilincli dusme teknigi nedir? Karar verdim duramayacagim, gecemeyecegim, atlayamayacagim.... Eeee nasi dusecegiz bu meretten usturubuyla.

Usturplu dusme uzerine bir iki sey yazdiydim, onlara bir bakin isterseniz...AMA...sunu bilinki son ana kadar motorun ustunde kalip hizinizi mumkun oldugunca dusurmek en guvenlisidir. Saatte 80 le dusup suruklenip bariyere carpmakla, saatte 40 la ayni seyi yapmak arasinda gece ve gunduz kadar fark vardir. Ayni fark, ister inanin ister inanmayin, 40 ile 39 km/h arasinda bile vardir. O yuzden progresif, efektif fren yapmasini ogrenin, gordugunuz kadar gidin, ve evet, son ana kadar motorda kalip sogukkanlilikla hiziniz dusurebildiginiz kadar dusurun diyorum.

http://donald.hypermart.net/Teori/13DEVIRDIK.htm

http://donald.hypermart.net/Teori/14TATSIZ.htm
_________________
Aynalar bize dur, yapma, şimdi sırası değil der. Kulağınız aynalarda olsun http://donald.hypermart.net = MotosikletTeorisi http://www.sahafium.com

[Sponsor Linkler]

[TA6B]

Donald_Duck, ellerine sağlık çok keyifle okuduğum bir yazı bu.
Bence herkesin progresif ve efektif fren yapmasını öğrenmesi/bilmesi gerekir.
Bunu anlamanın ve başarmanın yolu da çalışmayla olur.
_________________
Gökşin Y.KIVANÇ
Honda CRF1000L Africa Twin & SYM Fiddle II 125
OSCAR | Golden Retriever

[johndamer]

vayy be DD üstad, yazını baştan sona büyük dikkatle okudum. bana altın değerinde bilgiler vardi. çok teşekkürler bu çalışman için.

[dr_inanc_sargin]

Daha önceki yazılarında da okumuştum, belki bir kez hayatım bile kurtulmuş olabilir. Emeğinize sağlık abi. teşekkür ederim.
_________________
hız özgürlük değildir